Jak powstaje witraż

12 listopad 2010 Napisał  

Dzisiejsza technika wykonywania witrażu w szczegółach tylko różni się od tej, jaką stosowano w średniowieczu.

Według szkiców i projektów w małej skali wykonuje się tzw. karton w skali 1:1.
Z kartonu odrysowuje się na kalkę techniczną linie, które wyznaczać będą podziały szkła, a więc jednocześnie rysunek linii ołowiu. Potem przez kalkę ołówkową przenosi się te linie na brystol, numerując jednocześnie w celu późniejszej identyfikacji każdą z przerysowywanych części. Po rozcięciu brystolu stanowić one będą szablony, według których wycięte będą części szklane.
Następnym, szczególnie istotnym etapem, jest ustalenie ogólnej kolorystyki, podjęcie decyzji co do koloru szkła z którego ma zostać wycięta każda z części. Szkło używane w witrażu barwione jest w hucie i, jak to miało miejsce w przeszłości, robione ręcznie według specjalnych receptur, dzięki czemu uzyskuje pożądaną fakturę i przejrzystość.
Wycięte według szablonów kawałki barwnego szkła przykleja się roztopionym woskiem do tafli szkła okiennego, po ułożeniu każdego na swoim miejscu. Umożliwia to umieszczenie części witrażu na podświetlonych sztalugach do malowania.
Maluje się ciemną farbą zawierającą szkliwo i tlenki metali, która w zależności od tego jak jest grubo nałożona na powierzchnię szkła daje lekki laserunek lub pełne krycie. Malowanie witrażu polega na przysłanianiu farbą partii szkła czego skutkiem jest odcięcie lub modyfikowanie światła przechodzącego przez witraż. Najczęściej proces malowania powtarzany jest kilkakrotnie, z każdorazowym wypalaniem po malowaniu. Wypala się w temperaturze ok. 650oC, w celu trwałego wtopienia farby w szkło.
Następnie poszczególne części scala się za pomocą ołowianych dwuteowników, spajanych cyną.
Już po napisaniu powyższego tekstu wpadł nam w ręce powstały w 1938 tekst Aleksandra Hrebeniuka "Witraże-Mozaiki, Sztuka barwnych szkieł i kamyków" wydany w Krakowie przez Księgarnię "Nauka i sztuka". Opis tam zawarty jest nadal aktualny - radzimy przeczytać!

Alternatywnymi technikami, mającymi swą specyfikę wyrazową są: technika wymyślona przez Louisa C. Tiffany, gdzie szkła, których brzegi owinięto folią miedzianą spaja się za pomocą cyny, oraz technika dalle de verre, w której kawałki grubego szkła spaja się betonem, lub żywicą epoksydową.

Polecamy też nasz tekst: Historia witrażu