Jeśli chcesz zacząć przygodę ze szkłem stapianym przyda się na początek nieco podstawowej wiedzy o tej technice. My uczyliśmy się drogą prób i błędów - teraz doświadczeniami dzielimy sie z Wami.
Podstawy techniki pracy przy artystycznym szkle stapianym
GRUNT
Gruntujemy podkład 60-40% czystą glinką kaolinową, możliwe dodatki: wapno, węgiel.
Grunt zdecydowanie najlepiej nakładać na mokro, pędzlem.
Grunt traci po wypaleniu swoje właściwości, stąd konieczność każdorazowego ponownego nakładania.
Grunt rozrabia się wodą w proporcji 1:5. Nakłada się na oczyszczoną z poprzednio użytego gruntu ppodłoże szerokim (ok. 10 cm) miękkim pędzlem. Nakłada się bezpośrednio jedna po drugiej trzy warstwy pod kątem prostym jedna do drugiej. Podłoże wysycha samo, lub podgrzane w piecu, ważne, żeby przed użyciem było dokładnie suche. Jeżeli potrzeba jest powierzchnia szczególnie gładka, można zagruntowaną powierzchnię przetrzeć ręką. Grunt można również nanosić drobnym sitem (na sucho) lub sprayem. Najlepiej jednak jak opisano, pędzlem. Nierówności powstają najczęściej przy niezbyt dokładnym zdjęciu starej warstwy lub przez nakładanie nowej zbyt gęstym roztworem.
Nie ma lepszego sposobu na gładką powierzchnię dolną stapianego przedmiotu, niż grunt przetarty dłonią.
Gęsty grunt, o konsystencji pasty, może być używany do tworzenia reliefów.
SZKLIWA
Powalają na eliminowanie śladów palców czy oleju do cięcia z powierzchni przedmiotu, zapobiegają dewitryfikacji, pozwalają uzyskać gładką powierzchnię.
Są dwa istotne czynniki, decydujące o skutecznym szkliwieniu:
1. kompatybilność
2. sposób nakładania.
EMALIE
Emalie łączą się ze szkłem w temperaturze mięknięcia szkła (np. szkło okienne 1/8" grubości mięknie przy ok.. 700oC.) Emalie powinny być kompatybilne ze szkłem, na którym się nimi maluje. Stosowanie cienkiej warstwy łagodzi skutki niezupełnej kompatybilności.
KOMPATYBILNOŚĆ
Kompatybilność to dopasowanie szkieł pod kątem ich współczynnika rozszerzalności.
Współczynnik rozszerzania to procentowy przyrost długości przy wzroście temperatury o 1oC. Współczynnik "90" to rozszerzalność 0,0000090 %. Stąd im niższy współczynnik, tym niższa rozszerzalność.
Szkło żaroodporne ma współczynnik rozszerzania 30. Szkło o współczynniku rozszerzalności "90" wytrzymuje powtarzany wielokrotnie cykl w zmywarce. Szkło o współczynniku rozszerzalności "100" nie wytrzymuje tego.
Spękania szkła, będące wynikiem niekompatybilności łatwo odróżnić od spękań na skutek błędów w odprężaniu. Te pierwsze rozwarstwiają stapiane szkła, drugie biegną w poprzek ich grubości.
TYPY SZKŁA I ICH WSPÓŁCZYNNIKI ROZSZERZALNOŚCI
BULLSEYE | 90 |
UROBOROS 90.0 FUSIBLE | 90 |
UROBOROS96.0FUSIBLE | 96 |
SPECTRUM | 96 |
SZKŁO BUTELKOWE | 89-92 |
PYREX (ŻAROODPORNE) | 32 |
SZYBA OKIENNA | 85-87 |
PRÓBA STRESSOMETREM
Najbardziej niezawodną metodą badania kompatybilności szkła jest próba za pomocą stressometru.
Ze szkła podstawowego, bezbarwnego wycina się pasek ok.. 20 cm długości, szer. ok.. 2 cm. Na pasku umieszcza się próbki szkieł barwnych. Szkła powinny być od jednego producenta.. W przypadku Bullseye'a szkłem bazowym jest szkło #101F clear. Szkło bazowe to testów winno być zawsze to samo, należy mieć jego rezerwę. Próbę wypalić w temp ok.. 820oC, odprężać przez 15 minut w 510oC. Próbka szkła oglądana w świetle spolaryzowanym nie powinna mieć tęczującej otoczki. Im ta jest większa i wyraźniejsza, tym większe między próbką a szkłem podstawowym występują naprężenia. Wszystkie szkła kompatybilne ze szkłem bazowym będą również kompatybilne ze sobą.
PRÓBA PASKOWA
Należy pociąć szkło na paski szerokości ok.2,5 cm, długości 30 cm, ułożyć jedno na drugim i wypalić w standardowym trybie. Po schłodzeniu wygięcie paska na jego długości nie powinno przekraczać 3.2mm. Szkła, których wygięcie jest mniejsze, mogą być uważane za kompatybilne. Zaletą tej metody jest uzyskanie informacji, które ze szkieł rozszerza się bardziej.
KOMPATYBILONOŚĆ SZKLIWA
Kompatybilność sprawdza się wypalając na podwójnie złożonej próbce szkła, które chcemy szkliwić kopczyk usypany ze szkliwa, średnicy ok.. 1,5 cm. Jeżeli wypali się bez spękań czy złuszczeń - w porządku. Szkliwo najlepiej nakłada się sprayem, pod kątem prostym do powierzchni przedmiotu z odległości ok. 15 - 25 cm. Nie powinno go być ani za dużo, ani za mało.